اندیشه روشنفکری دینی نزد شریعتی دارای ابعادی عمیق و متاثر از تعالیم دینی و آکادمیک وی است که با شخصیت درونی وی در هم آمیخته و هارمونی سحرانگیزی را در فضای سیاسی و به خصوص در افکار روشنفکران ایجاد کرد.
تاثیر اندیشه شریعتی بر جریان روشنفکری سالهای ‪۱۳۴۵‬تا ۱۳۵۷‬از چنان قوام و دوامی برخوردار است که با گذشت بیش از ربع قرن،هنوز در حوزه‌های مختلف می‌توان نشانه‌های محکمی از اندیشه وی را یافت.
تاثیر این اندیشه در جریان یادشده تاجایی است که جز در پاره‌ای از موارد نمی توان به جز سخنان شریعتی را (البته با بیانی دیگر) از زبان شخصیت‌های برجسته حوزه‌های اندیشه دینی و سیاسی شنید و ملاحظه کرد.

به عبارت دیگر،افکار،نوشته‌ها،سخنان و اندیشه‌شریعتی از چنان بازتابی در حوزه اندیشه نوین دینی و سیاسی برخوردار است که با اندکی تسامح می‌توان بسیاری از یافته‌های جریان روشنگری در سال‌های اخیر را ناشی از (و یا برداشتی) "اندیشه و تفکر" وی دانست.
برخی از مخالفان اندیشه شریعتی کوشیدند تا در نوشته‌ها و تفسیرهای خود وی را متهم به "التقاط گرایی " کرده و یا به نوعی او را به "بنیادگرایی سلفی " تشبیه کنند که به نظر می‌رسد نه‌در آثار و نه در اندیشه شریعتی سنخیتی با این موضوعات وجود ندارد و اساسا شریعتی با ارایه اندیشه‌ای نو در حوزه "معرفت شناسی" دین و از منظر جامعه شناختی رویه‌ای مخالف و نقیض سلفی گری و دگماتیسم را ارایه داد.

بدون تردید اندیشه شریعتی مبتنی بر اسلام اصیل و بر پایه آموزه‌های مکتب تشیع و با توجه به گفتمان حاکم بر فضای زمان خود، پارادایمی خلاق و نوآور محسوب می‌شود.
شریعتی با الهام از روح مکتب تشیع به نقد "ایدئولوژی متحجر و متصلب" پرداخت و با ارایه گفتمانی جدید توانست بسیاری از جوانان را به خود جلب کند و ضرورت گفتمان ایدئولوژیک مبتنی بر مکتب ناب اسلام را نزد آنان احیا گرداند.

این دریافت به همراه احساس خطری که وی از ترویج و گسترش فرهنگ ابتذال و مصرف گرائی که با تبلیغات شدید وسایل ارتباط جمعی همراه بود و بیم آن می رفت که گرایشات به غرب به بالاترین حد خود برسد، منجر به پایه‌گذاری روشی نوین و جذاب برای معرفی هر چه بهتر دین و سیاست توسط وی شد که به حق باید وی را در تبیین این روش موفق دانست هر چند که همین موضوع نیز در نهایت موجب شهادتش شد.

زمان‌گویای آن است که چگونه نامش جاودان و اندیشه‌اش در"بازگشت به‌خویشتن" پایدار ماند.
علی در سال ‪ ۱۳۱۲‬در خراسان متولد شد و سرانجام پس سال‌ها مبارزه و تلاش در ‪ ۲۹‬خرداد سال ‪ ۱۳۵۶‬در شرایطی مشکوکی در "ساتمپتون انگلستان" توسط عامل رژیم شاه به شهادت رسید و در سوریه به خاک سپرده شد.

درپایان باذکر چند جمله از سخنان دکتر چمران (که ۳۱‬خردادماه نیز شهادت این بزرگ مرد تاریخ ایران اسلامی است) بر مزار شریعتی که درسال ‪ ۱۳۵۶‬ایراد شد،یاد و نام این متفکر و اندیشمند مسلمان را گرامی می‌داریم.

"ای علی،تـو مفهوم واقعی اسلام را در معرکه حیات نشان دادی و برتری بی‌چون و چرای آن را بر مکاتب فکری دیگر ثابت کردی،تـو اصالت انقلابی اسلام را از زیر پرده‌های جهل و وسواس و تقیه بیرون کشیدی و ضرورت مبارزه و التزام ایمانی،و مسئولیت اجتماعی را معرفی کردی و اعجاز شهادت را نشان دادی و انسان را از زیر بار جبر و ذلت تسلیم آزادی کردی،تو پرچم رسالت بزرگی را به دوش کشیدی،رسالت انسانیت،حق و عدالت،مبارزه با ظلم و ستم، اسلام واقعی و تشیع حسینی و هزاران مومن ملتزم مسئول گرد پرچم تو جمع آمدند. و دست به مبارزه‌ای بی‌امان زدند،عده‌ای شربت شهادت نوشیدند و عده‌ای دیگر در انتظار شهادت و فداکاری و جانبازی می‌کنند.

ای علی،درتاریخ معاصر ایران،تو مصدق بزرگ را با خمینی عالیقدر پیوند دادی و بینش سیاسی را با روح خداپرستی در امیختی،فرهنگ ملی و غنی تاریخی ما را با علم جدید و شیوه‌های نوین مجهز کردی،خدا را از تجرد خشک آزاد نمودی و او را از آسمان‌های سرد و دور به قلب گرم و پر تب تاب اجتماع وارد کردی و دین را از زاویه مسجد بیرون کشیدی و در صحنه حیات در خدمت مردم به کار انداختی و هیج گاه حقیقت را فدای مصلحت نکردی.

منبع:irna.ir